Niet meer vermogensongelijkheid door erven en schenken
Ontvangers van erfenissen en schenkingen zijn relatief rijker dan leeftijdsgenoten die niets ontvangen, maar desondanks leiden erfenissen en schenkingen niet tot meer vermogensongelijkheid.
Het Centraal Planbureau (CPB) onderzocht voor de jaren 2007 tot en met 2015 in hoeverre erfenissen en schenkingen hebben bijgedragen aan vermogensongelijkheid. De conclusie is dat door schenkingen en erfenissen de vermogensongelijkheid niet is toegenomen. De reden is dat huishoudens die een grote schenking geven, gemiddeld ouder en meer vermogend zijn dan de ontvangers, zodat vermogen verschuift naar de minder vermogende generatie. Een andere oorzaak is dat huishoudens met lage of negatieve vermogens weliswaar minder schenkingen en erfenissen ontvangen, maar deze zijn in verhouding tot hun oorspronkelijke vermogen hoger dan bij huishoudens met meer vermogen. Vermogensongelijkheid wordt deels doorgegeven naar volgende generaties, maar na verloop van tijd verspreidt het vermogen zich over de nakomelingen.
Het onderzoek gaat alleen over schenkingen en erfenissen waarover belastingaangifte is gedaan. Dit zijn vooral de grotere erfenissen en schenkingen. Gemiddeld werd in 2015 over deze erfenissen 12% belasting betaald en over deze schenkingen 6%. Bij erfenissen zonder familierelatie en bij schenkingen zonder specifieke vrijstelling is de gemiddelde belastingdruk hoger. Via de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) worden grote vermogens overgedragen en hierbij is de gemiddelde belastingstuk met 1,1% in 2015 aanzienlijk lager dan gemiddeld. Er zijn veel schenkingen net beneden de eenmalige vrijstellingen en de schijfgrens waarboven het hoge tarief moet worden betaald. Door grote schenkingen over meerdere jaren te spreiden verlagen huishoudens de belastingdruk.
Bron: CPB 6-12-2019
Bijna failliete dga kon geen borgstellingsverlies aftrekken
Een dga mag geen verlies uit borgstelling aftrekken als zijn eigen slechte financiële positie het onwaarschijnlijk maakt dat hij zijn borgstellingsverplichting ooit zal vervullen.
Staat een dga borg voor zijn bv en wordt hij als borg aangesproken, dan mag hij in beginsel in het desbetreffende jaar een voorziening vormen voor de regresvordering op zijn bv. De borg hoeft niet in dat jaar daadwerkelijk al te zijn betaald. In de praktijk weigert de fiscus vaak de vorming van zo’n voorziening indien de dga zich puur uit aandeelhoudersmotieven borg stelt. Maar soms voldoet de dga al niet aan de normale eisen voor het vormen van een voorziening. Men vormt namelijk voorzieningen voor toekomstige uitgaven. Zo’n toekomstige uitgave moet haar oorsprong vinden in feiten of omstandigheden die zich in de periode voor de balansdatum hebben voorgedaan. Deze feiten en omstandigheden moeten ook zijn toe te rekenen aan die periode. Ten slotte moet een redelijke mate van zekerheid bestaan dat de toekomstige uitgave ook zal plaatsvinden.
Een dga mag geen voorziening vormen voor kosten waarvan (bijna) vaststaat dat hij ze nooit zal maken. In een zaak voor Rechtbank Gelderland was door de fiscus de vorming van zo’n voorziening afgewezen. De dga had de voorziening opgevoerd bij zijn aangifte IB over 2014. Zijn financiële positie was op de balansdatum namelijk zo slecht, dat het onwaarschijnlijk was dat hij zijn borgstellingsverplichting kon voldoen. Zijn vermogenspositie gedurende de jaren 2012-2014 was zeer slecht, wat uiteindelijk leidde tot zijn persoonlijk faillissement in 2015. De dga voert voor de rechtbank nog aan dat hij nog voldoende verdiencapaciteit had om zijn verplichting als borg na te komen. Ook verwachtte hij nog wat tantièmes te ontvangen. Maar hij weet deze omstandigheden onvoldoende te onderbouwen. De rechtbank oordeelt daarom dat de dga geen voorziening mag vormen voor zijn regresvordering op zijn bv.
Bron: Rb. Gelderland 19-09-2019 (publ. 02-12-2019)
Dochter behoorde niet meer tot het huishouden
Op basis van de uitzendregeling kan een woning in Nederland als eigen woning blijven kwalificeren. Een voorwaarde is dat de woning dan niet aan derden ter beschikking wordt gesteld. Volgens Hof Den Bosch wordt aan die voorwaarde niet voldaan indien een meerderjarig kind die voor de uitzending al het ouderlijk huis had verlaten tijdelijk de woning betrekt.
Een militair was vanaf 2011 uitgezonden naar Turkije en daarna naar Italië. Zijn vrouw bleef eerst achter in zijn eigen woning in Nederland, maar woonde vanaf 4 januari 2014 bij haar man in Italië. Hun dochter, die vanwege haar studie het ouderlijke huis in 2010 had verlaten, betrok op 10 maart 2014 weer de woning van haar haar ouders. Tot 7 mei 2014 was de woning haar hoofdverblijf. De inspecteur meent dat door deze omstandigheid de woning in Nederland voor de man vanaf 10 maart 2014 geen eigen woning meer is. Een van de voorwaarden voor de toepassing van de uitzendregeling is namelijk dat de eigenaar de woning niet ter beschikking stelt aan derden. Volgens de inspecteur is de dochter in dit geval een derde omdat zij voordat de militair werd uitgezonden al niet meer tot het huishouden behoorde. De man betwist dit.
Hof Den Bosch betrekt in zijn oordeel een goedkeuring van de staatssecretaris van Financiën op grond waarvan kinderen van belastingplichtigen de woning mogen blijven bewonen. Deze kinderen moeten echter direct voorafgaand aan de uitzending tot het huishouden van de belastingplichtige behoren. In dit geval behoorde de dochter als uitwonende student niet meer tot het huishouden van haar vader. Het hof vindt zelfs niet aannemelijk dat de dochter na 10 maart 2014 weer deel uitmaakt van het huishouden van de man. Dat de militair en zijn vrouw gedurende de uitzending geregeld naar Nederland gingen en dan in hun woning verbleven, betekent nog niet dat sprake was van een gemeenschappelijke huishouding met hun dochter. De huishouding van de man en zijn echtgenoot bleef volgens het hof in Italië. De dochter kwalificeert dus als een derde, zodat de uitzendregeling in de desbetreffende periode niet van toepassing was.
Bron: Hof Den Bosch 24-10-2019 (publ. 29-11-2019)
Kantoorpand of woningen?
Is een kantoorpand verbouwd zodat het een woningfunctie heeft gekregen, dan wordt het pand alleen geacht de kantooraard te hebben behouden als met een beperkte aanpassing het pand weer als kantoorruimte bruikbaar is.
Een koper stelde dat op de verkrijging de appartementsrechten het lage tarief van de overdrachtsbelasting voor woningen van toepassing was. De Belastingdienst stelde echter dat een gewone onroerende zaak was verkregen. Het pand waarop het appartementsrecht ziet, was namelijk in 1991 gebouwd als kantoorruimte. Het hof oordeelde dat het appartementsrecht een woning vormde. De Hoge Raad bevestigt dit oordeel.
De Hoge Raad geeft aan dat sprake is van een woning als de desbetreffende onroerende zaak naar zijn aard voor bewoning is bestemd. Deze vraag moet men beantwoorden aan de hand van een maatstaf die zoveel mogelijk aanknoopt bij de kenmerken van het bouwwerk zelf. De geschiktheid van de onroerende zaak om als woning te dienen, is niet doorslaggevend. Een pand kan ook na een verbouwing naar zijn aard bestemd zijn als woning. Mag men vanwege (on)voltooide verbouwingswerkzaamheden concluderen dat die werkzaamheden dienen om een woning op te leveren? Dan kan het bouwwerk alleen worden geacht de oorspronkelijke aard te hebben behouden als de fiscus aannemelijk maakt dat niet meer dan beperkte aanpassingen nodig zijn om het weer voor het oorspronkelijke doel geschikt te maken. Deze omstandigheid deed zich hier niet voor. Het hof heeft volgens de Hoge Raad terecht geoordeeld dat het pand voor de heffing van de overdrachtsbelasting kwalificeert als een woning.
Bron: HR 29-11-2019
Snelle winst bij verkoop pand onbelast
Het rendabel maken van vermogen op een wijze die normaal, actief vermogensbeheer te buiten gaat is belast als resultaat uit overige werkzaamheid. Dit betreft bijvoorbeeld het aanwenden van voorkennis bij aan- en verkoop van onroerende zaken. De inspecteur zal dan wel aannemelijk moeten maken dat die voorkennis er is.
Na een tip van een vriend koopt een man twee panden. Zijn vriend was een adviseur. Een van diens cliënten verkeerde in financiële moeilijkheden en wilde daarom van beide panden af. Een van die panden was verhuurd aan een bank en het andere pand aan de moeder van die cliënt. Voor beide panden werd € 137.500 betaald, waarvan € 47.500 betrekking had op het aan de moeder verhuurd pand. De moeder overleed kort na de transactie. Korte tijd later verkocht de man dit pand voor € 102.000. De Belastingdienst stelt dat het behaalde resultaat bij verkoop van het pand belast is.
Rechtbank Gelderland concludeert dat de inspecteur niet heeft aangetoond dat de man voor wat betreft de aankoop van het pand over voorkennis beschikte of vergelijkbare bijzondere kennis. Dus is geen sprake van belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden. De rechtbank komt tot het oordeel onder meer vanwege het feit dat de man over minder informatie beschikt dan zijn vriend, de adviseur. Diens kennis kan niet aan hem worden toegerekend. De man is wel op de hoogte van de financiële problemen van de cliënt van zijn vriend, maar niet van de ernst van de problemen. Ook het feit dat een van de panden verhuurd is aan de moeder, is niet een feit van bijzondere kennis. De inspecteur heeft niet aannemelijk kunnen maken dat de man heeft geweten dat de moeder terminaal ziek was. Bovendien al zou hij de bedoeling hebben gehad het pand snel te verkopen, dan nog wist hij niet hoe lang de moeder zou leven en wat hij voor het pand had kunnen krijgen, zolang de moeder in het pand woonde.
Bron: Rb. Gelderland 20-09-2019 (publ. 27-11-2019)