Rekenkamer: privacy en controle op overheidsalgoritmes schieten tekort

Algoritmes maken de uitvoering van beleid effectiever, maar bij zowel de Belastingdienst als Dienst Toeslagen schort het nog ernstig aan de bescherming van privacy en andere basisvoorwaarden. Dat concludeert de Algemene Rekenkamer na controle van een aantal gebruikte algoritmes.

Zo gebruikt Dienst Toeslagen een algoritme om ouders op te sporen die door terugbetalingen van kinderopvangtoeslag in de knel dreigen te komen. Dankzij het systeem kregen al 7885 ouders hulp aangeboden – in 80 tot 90% van de gevallen dankzij het algoritme. Zonder die technologie zou persoonlijke begeleiding vrijwel onmogelijk zijn. Tegelijkertijd is er scherpe kritiek: het algoritme voldoet niet aan de AVG, en de bescherming van gevoelige gegevens van kwetsbare gezinnen schiet tekort.

Ook is het volgens de Rekenkamer zorgwekkend dat informatie uit de hulpverlening mogelijk wordt hergebruikt voor fraudebestrijding, wat het vertrouwen van burgers in de overheid onder druk zet.

De Rekenkamer bekeek ook een fraude-algoritme bij de Belastingdienst dat schade door btw-carrouselfraude moet voorkomen. De dienst schat dat hiermee ruim € 500.000 schade is vermeden, maar opnieuw klinkt dezelfde kritiek: gebrekkige AVG-naleving, onvoldoende doelmonitoring en risico op prestatieverlies zonder tijdige signalering.

De minister van Financiën erkent de bevindingen en zegt de risico’s van algoritmegebruik beter te willen beheersen.

Bron: Algemene Rekenkamer