Notaris dient fiscaal nadeel van latrelaties aan te kaarten
Wie een affectieve relatie met ander aangaat zonder te trouwen of geregistreerde partners te worden, kan geen beroep doen op de partnervrijstelling in de erfbelasting. De notaris die voor deze personen een nieuw testament opstelt, dient hen op dit fiscale nadeel te wijzen.
Gedurende ongeveer 35 jaar hebben een vrouw en een man een affectieve relatie. Zij zijn echter niet getrouwd noch geregistreerd partner. Zij wonen niet officieel samen en hebben evenmin een samenlevingsovereenkomst gesloten. De man wijst eind december 2014 zijn vriendin in zijn testament aan als zijn erfgename. Hij laat op 4 oktober 2017 bij een andere notaris een nieuw testament opstellen. Op grond van dat nieuwe testament wordt bij het overlijden van de man de loods van de man aan de oudste zoon van de vrouw gelegateerd. De vrouw blijft overigens de enige erfgename van haar vriend. In 2019 komt de man te overlijden. Het zuivere saldo van zijn nalatenschap bedraagt ruim € 1,2 miljoen. Zijn vriendin en enig erfgename kan de partnervrijstelling niet toepassen. Daardoor moet zij € 481.144 aan erfbelasting betalen.
Omdat de vrouw onverwachts veel erfbelasting heeft moeten betalen, dient zij een klacht in tegen de notaris die het laatste testament had opgesteld. Zij meent dat de notaris bij het opstellen van het laatste testament van haar vriend hem had moeten waarschuwen voor de fiscale gevolgen. De notaris stelt dat haar geen blaam treft. De erflater en zijn vriendin hadden jarenlang een ‘living apart together’ (lat-)relatie. Dat was genoeg tijd om te ontdekken dat hun relatie niet de fiscale voordelen van een huwelijk of geregistreerd partnerschap gaf. Verder verschilt het laatste testament alleen maar met het vorige testament door het nieuwe legaat. Daarom heeft de nieuwe notaris zich niet bemoeid met de erfstelling.
Maar de kamer voor het notariaat Den Bosch wijst erop dat voor een notaris een zwaarwegende zorgplicht geldt. De notaris moet alles verrichten wat nodig is om de beoogde rechtsgevolgen van de verrichte rechtshandelingen te realiseren. Deze verplichting geldt tegenover alle belanghebbenden inclusief de erfgenamen. De notaris had daarom de erflater op zijn minst een globaal beeld moeten schetsen. Daarbij had het ontbreken van de partnervrijstelling in de erfbelasting voor latvriendinnen aan de orde moeten komen. De kamer vindt bovendien dat de exacte voorwaarden voor de partnervrijstelling niet algemeen bekend zijn. De klacht is daarom gegrond. De kamer veroordeelt de notaris tot het betalen van een kostenvergoeding voor de klachtenprocedure aan de erfgename.
Bron: Kamer voor het Notariaat Den Bosch 19-04-2021 (gepubl. 17-05-2021)